Wycena każdej firmy może być przeprowadzona na podstawie wielu metod szacowania wartości. Jednak nie zawsze użycie danej metody wyceny firmy ma sens ze względu na specyfikę przedsiębiorstwa czy branży, w której ono działa. Rezultat zastosowania niektórych metod może znacząco odbiegać od realiów rynkowych.
Na początek warto jednak poznać główne metody wyceny firmy. Metody te można podzielić na następujące grupy:
- metody oparte na podejściu dochodowym,
- metody oparte na podejściu porównawczym (rynkowym),
- metody oparte na podejściu majątkowym,
- metody mieszane.
Wycena firmy oraz metody wyceny to temat, który poruszyłem w wielu tekstach na moim blogu. Jeśli szukasz szerszych informacji najlepiej zacznij tu https://www.private-equity.pl/wycena-firmy/.
Poniżej pokrótce opiszę wyżej wymienione grupy metod wyceny przedsiębiorstwa.
Spis treści
Wycena firmy w podejściu dochodowym
Metody wyceny firmy w oparciu o podejście dochodowe (po angielsku określane jako „Income Approach”) wykorzystują kluczowe założenie, że wartość przedsiębiorstwa zależy od jego poziomu dochodów w przyszłości. Im te dochody wyższe tym wyższa będzie wartość firmy. Wartość obecną tych ”dochodów” uzyskuje się poprzez zdyskontowanie ich przy zastosowaniu przyjętej stopy dyskontowej, odzwierciedlającej poziom ryzyka.
Wycena firmy w ramach podejścia dochodowego jest wyliczana najczęściej w oparciu na następujące metody:
- metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, czyli tzw. DCF,
- metoda zdyskontowanych zysków,
- metoda zdyskontowanych dywidend.
Metody wyceny firmy w podejściu porównawczym
Wycena firmy na podstawie podejścia porównawczego wykorzystuje fakt, że wartość podobnych firm na konkurencyjnych rynkach jest taka sama. Stąd bierze się alternatywna nazwa tej metody, czyli metoda rynkowa. Tak jest ona określana w angielskojęzycznej literaturze przedmiotu („Market Method”).
W metodzie tej, aby dokonać „porównania”, wyszukuje się więc firmy o podobnym profilu działania. Głównym źródłem pozyskiwania takiego „materiału porównawczego” są giełdy papierów wartościowych, ponieważ notowane tam spółki nie tylko dostarczają pełnych informacji o działalności biznesowej, ale również są one w sposób ciągły wyceniane.
Do obliczenia wartości przedsiębiorstwa wykorzystuje się wskaźniki, które są oparte na kluczowych kategoriach finansowych. Należą do nich przede wszystkim takie wskaźniki jak: P/E (wartość kapitału / zysk netto) czy EV/EBIT (Enterprise Value/EBIT), EV/EBITDA (Enterprise Value/EBITDA).
Wycena firmy metodami majątkowymi
Wycena podejściem majątkowym (po angielsku określana jako „Asset-Based Approach”) przyjmuje, że firma jest tyle warta ile jest warty majątek (aktywa), który ta firma posiada, pomniejszony o jej zobowiązania.
W procesie szacowania wartości, metody wyceny firmy majątkowe uwzględniają wartość konkretnych składników majątkowych i zobowiązań, takich jak:
- rzeczowe środki trwałe (np. urządzenia, maszyny, nieruchomości),
- aktywa niematerialne (np. oprogramowanie),
- należności, zapasy, gotówka,
- zobowiązania względem dostawców, ZUS, US,
- zobowiązania finansowe (np. pożyczki, kredyty).
Wycena w oparciu o podejście majątkowe przeprowadza się głównie poprzez następujące metody wyceny firmy:
- metoda wartości odtworzeniowej,
- metoda wartości likwidacyjnej,
- metoda wartości skorygowanych aktywów netto.
Metody wyceny firmy mieszane
Zastosowanie metody mieszanej polega głównie na wykorzystaniu metodologii podejść dochodowych i majątkowych. Chodzi przede wszystkim o to, aby uwzględnić w wycenie zarówno wartość firmy wynikającej z jej majątku, jak i wartość, która wynika z generowanych dochodów przez firmę.
Metody mieszane krytykuje się za dość dużą dowolność w przypisywaniu wag poszczególnym wartościom obliczonym za pomocą podejść dochodowego, jak i majątkowego.
Cel wyceny firmy wpływa na wybór metody
Teoretycznie, wartość danego przedsiębiorstwa można oszacować przy zastosowaniu właściwe każdego podejścia z wyżej wymienionych. Jednak w praktyce, ta możliwość jest ograniczona.
Przede wszystkim, wybór metody zależy od celu przeprowadzanej wyceny firmy. Konieczność przeprowadzenia wyceny firmy ma związek z następującymi zdarzeniami:
- pozyskanie inwestora do firmy,
- wykupienie danego wspólnika przez innego wspólnika czy innych wspólników,
- sprzedaż czy kupno firmy,
- przekształcenie w spółkę z o.o. lub w spółkę akcyjną,
- transakcja połączenia czy podziału firmy (np. w wyniku rozwodu czy sporów pomiędzy wspólnikami),
- wymagania sprawozdawczości finansowej (np. tzw. test na utratę wartości przejętej spółki),
- wejście na giełdę (pierwsza oferta publiczna, czyli IPO),
- postępowanie układowe, upadłościowe lub likwidacja firmy,
- weryfikacja wiarygodności finansowej firmy przed zaciągnięciem pożyczek czy innych zobowiązań finansowych.
Każde z wymienionych powyżej zdarzeń będzie się łączyło z innymi oczekiwaniami zainteresowanych stron. Z tego względu, metoda czy metody wyceny muszą być dostosowane do tych oczekiwań.
Koszty determinują wybór metody wyceny firmy
Rekomendacja dotycząca wyboru metody wyceny firmy powinna uwzględniać koszty, które dotyczą działań związanych z przeprowadzeniem wyceny. Chodzi tu przede wszystkim o pracochłonność działań, które realizują osoby dokonujące oszacowania wartości firmy.
Wysoki koszt przeprowadzenia wyceny może się też wynikać w dużym stopniu z konieczności dokonania cząstkowych wycen przez specjalistów zewnętrznych. Tymi specjalistami są na przykład rzeczoznawczy majątkowi, którzy szacują wartość środków trwałych przedsiębiorstwa, takich jak maszyny i urządzenia produkcyjne, samochody czy nieruchomości.
Taki koszt wystąpi najczęściej przy wycenie na bazie podejścia majątkowego, np. przy zastosowaniu metody skorygowanych aktywów netto.
Zakres dostępnych danych
Na wybór metody wyceny firmy ma wpływ również zakres dostępnych danych dotyczących firmy i jej otoczenia biznesowego. Ograniczenie w dostępie do danych, które umożliwiają przeprowadzenie dokładnej analizy, a następnie wyceny, może znacząco wpłynąć na wiarygodność rezultatów danej metody wyceny firmy.
Autor: Mariusz Malec
Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting https://www.private-equity.pl/. Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców między innymi w zakresie sprzedaży i wyceny firmy oraz pozyskiwania kapitału.
